Blog

Doymuş Yağ ve Kalp Hastalıkları

Kalp hastalıkları, Amerika Birleşik Devletleri’nde yılda 600.000 ölümlü vaka ile yetişkinler arasındaki ölüm sebepleri arasında ilk sırada bulunuyor. Amerikan Kalp Derneği rakamlarına göre kalp hastalıkları yılda 1.2 milyon kalp krizine sebep oluyor. 7 milyon Amerikalı hayatları boyunca bir kez kalp krizi geçiriyor. Aile geçmişi, yaş, cinsiyet, ırk gibi bazı risk faktörleri kontrolümüz dışında olmakla birlikte; sigara kullanımı, yeme alışkanlığı, spor eksikliği, stres gibi doğrudan hayat tarzımızın sonucu olan bazı faktörler de bulunuyor.

Yağlı yiyecekler ve Kalp Hastalıkları

Bu risk faktörlerinin en çok tartışma yaratanı yeme alışkanlıklarının etkisi, özellikle de damar tıkamakla canavarlaştırılan doymuş yağların rolü. 2014 yılında tamamlanmış yeni bir araştırma doymuş yağ ile kalp hastalıkları arasındaki ilişkiyi masaya yatırıyor ve doymuş yağ yemenin kalp hastalığına sebep olduğunu gösteren yeterli kanıtın olmadığını söylüyor.

Bu araştırmanın göz ardı edilmemesini gerektiren temel özelliği; 27 tanesi en sıkı araştırma tipi olan randomize kontrollü çalışma olan 80’e yakın araştırmadan oluşan bir meta-analiz olması.

İlginçtir ki araştırmada doymamış yağ tüketmek ile kalp hastalığı riskinin düşük olması arasında da bir bağlantıya rastlanmıyor. Ancak Harvard Kamu Sağlığı Fakültesi’nin 2010 yılında yürüttüğü başka bir araştırma doymuş yağların karbonhidrattan ziyade çoklu-doymamış yağlarla değiştirilmesi durumunda kalp hastalığı riskinde yaklaşık %19’luk bir azalma sonucuna ulaşıyor.

Bir kez daha kafalar karışıyor.

Doymuş Yağ ve Kolesterol

Peki bu sonuç son araştırma öncesindeki tüm araştırmaların yanlış olduğu anlamına mı geliyor? Söz konusu araştırma doymuş yağların damarları tıkama suretiyle kalp hastalıkları riskini arttıran düşük dansiteli lipoprotein (LDL) kolesterolünü yükselttiği fikrini doğrulama amacıyla yapılmıştır.

Ancak bilimadamları artık her şeyin bu kadar kolay olmadığını söylüyor. Evet, doymuş yağlar LDL kolesterol değerlerini yükseltir ancak risk faktörlerini etkileyen LDL parçacıklarının boyutları ve yoğunluklarıdır (en küçük ve yoğun olanlar daha tehlikelidir). Bu küçük parçacıklar da doymuş yağ değil  karbonhidrat fazlasından oluşurlar. Doymuş yağ tüketimiyle oluşan daha büyük ve daha az yoğunluklu olan parçacıkların ise artık iyi huylu olduğu kabul edilmektedir.

Bilimadamları ayrıca LDL seviyelerinin HDL (iyi kabul edilen yüksek dansiteli kolesterol) seviyelerine oranına bakmanın da önemli olduğuna inanıyor. Doymuş yağ tüketimi aynı zamanda iyi kolesterol seviyesini yükseltip trigliserit isimli zararlı yağ depolarını azaltır.  Az yağlı yemeyi savunanlar; yüksek HDL kolesterol seviyesinin kötü kolesterolü temizlemek için üretilen bir savunma mekanizması olduğunu dolayısıyla LDL seviyeleri yükseldikçe HDL seviyelerinin de artmasının normal olduğunu ortaya koymaktadırlar.

Doymuş Yağ Yararlı Mıdır?

Peki doymuş yağ zararlı değil ise, yararlı mıdır? Bu soruya evet yanıtını vermek biraz zor olsa da kalp sağlığı açısından bakıldığında nötr etkisi var denebilir. Ancak yine de Amerikan Kalp Derneği şimdilik doymuş yağ tüketiminin %5 kalori sınırında tutmaya devam ediyor. Bir kesim bilimadamı daha çok biftek, tereyağı, bacon gibi yağlı yiyeceklerin zararsız olduğu sonucuna varmakta acele edilmemesini tembihliyor. Sonuçta yağlı yiyecekler kalp hastalıklarından başka hastalıklarla da ilişkilendiriliyor; örneğin kırmızı et yoğun olarak bazı kanserlerle her ne kadar doymuş yağ içeriğinin ana sebep olduğu düşünülmese de.

Doymuş ve doymamış yağlar grubuna giren farklı yağlar üzerinde daha çok araştırma yapılmalıdır. Örneğin, süt ürünlerinde bulunan doymuş yağlar et ürünlerindekilerden daha mı sağlıklıdır? Hindistancevizi yağı ya da palm yağı gibi bitki bazlı yağlar hayvan ürünlerinden elde edilenlerden daha mı sağlıklıdır?

Aynı zamanda belki de makro besin detaylarıyla daha az ilgilenip mümkün olduğunca taze ve işlenmemiş besinler içeren dengeli bir yemek alışkanlığı edinmeye odaklanmalıyız. Karbonhidrata ağırlık veren yağsız ya da az yağlı yeme çılgınlığı Batı dünyasında hastalık önlemede hiçbir fayda sağlamamıştır, hatta aksi yönde etkisi olmuştur.

Az Yağlı Yemenin Bir Faydası Var mıdır?

Peki tüm bunlar ne anlama geliyor? Az yağlı yemek mantıklı bir seçim. Yağ yerine karbonhidrata ağırlık verilmediği sürece kilonuzu kontrol altında tutmak için etkili bir yol olabilir. Bazen de az yağlı yemek için kalp hastalıklarıyla pek ilgisi olmayan tıbbi sebepler olabilir; karaciğer yağlanması veya safra kesesi hastalıkları gibi. Beslenmede herkese uyan tek bir formül yoktur. Eğer az yağlı yemek sizi kişisel sağlık hedeflerinize ulaştırabiliyorsa, o yolda ilerleyin.

Link

Bu gönderiyi paylaş

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir